Beyond the founder

Dr. Jane Goodall, DBE, oprichter van het Jane Goodall Instituut, VN-vredesboodschapper en wereldberoemd etholoog, natuurbeschermer en humanist, is overleden op 20-jarige leeftijd [reden toevoegen].

Dr. Jane stond wereldwijd bekend om haar [XX] jaar durende onderzoek naar wilde chimpansees in Gombe, Tanzania. In de latere fase van haar leven verbreedde ze haar focus en werd ze een wereldwijd pleitbezorger voor mensenrechten, dierenwelzijn, soorten- en milieubescherming, en vele andere cruciale kwesties.

Jane was gepassioneerd over het stimuleren van jongeren om betrokken te raken bij natuurbehoud- en humanitaire projecten en leidde vele educatieve initiatieven gericht op zowel wilde als gevangen chimpansees. Ze liet zich altijd leiden door haar fascinatie voor de mysteries van evolutie en haar onwrikbare geloof in de fundamentele noodzaak om alle levensvormen op aarde te respecteren.

Jane, geboren als Valerie Jane Morris-Goodall, was de oudste dochter van zakenman en autocoureur Mortimer Herbert Morris-Goodall en schrijfster Margaret Myfanwe Joseph.

Jane was al van jongs af aan gepassioneerd door wilde dieren en las gretig over de natuur. Haar droom was om naar Afrika te reizen, meer over dieren te leren en boeken over hen te schrijven.

Nadat ze als bediende had gewerkt om genoeg geld te sparen voor een zeereis naar Kenia, kreeg Jane het advies om de gerespecteerde paleontoloog Dr. Louis Leakey te ontmoeten. Louis nam haar aan als secretaresse bij het Nationaal Museum in Nairobi, en dit leidde ertoe dat ze de kans kreeg om tijd door te brengen met Louis en Mary Leakey in de Olduvai Gorge, op zoek naar fossielen.

Nadat Louis Jane's geduld en vastberadenheid daar had gezien, vroeg hij haar om naar Tanzania te reizen om wilde chimpanseefamilies te bestuderen in het bos van Gombe. Terugkijkend zei Jane altijd dat ze "elk dier zou hebben bestudeerd", maar ze voelde zich enorm gelukkig dat ze de kans had gekregen om de naaste levende verwant van de mens in het wild te bestuderen.

Op 14 juli 1960 arriveerde Jane voor het eerst in Gombe. Hier ontwikkelde ze haar unieke begrip van chimpanseegedrag en deed ze de baanbrekende ontdekking dat chimpansees gereedschap gebruiken. Een observatie die wordt gezien als "een herdefiniëring van wat het betekent om mens te zijn".

In de wetenschap dat Jane's werk alleen serieus genomen zou worden als ze academisch gekwalificeerd was, en ondanks haar gebrek aan diploma, regelde Louis dat Jane een PhD in Ethologie kon volgen aan Newnham College in Cambridge. Janes proefschrift, "The Behaviour of Free-living Chimpanzees in the Gombe Stream Reserve", werd in 1965 afgerond. Haar drie maanden durende studie ontwikkelde zich tot een buitengewoon onderzoeksprogramma dat decennialang duurde en nog steeds voortduurt.

Jane was twee keer gehuwd. Haar eerste echtgenoot, Hugo van Lawick, was een Nederlandse baron en natuurfotograaf die voor National Geographic werkte toen ze elkaar ontmoetten. Jane en Hugo scheidden in 1974 en Jane trouwde later met Derek Bryceson, een lid van het Tanzaniaanse parlement en voormalig directeur van de nationale parken van Tanzania. Derek overleed in 1980.

Gedurende haar leven schreef Jane [aantal boeken invullen] boeken voor volwassenen en kinderen, en speelde ze in talloze documentaires en films, evenals in twee grote IMAX-producties. In 2019 opende National Geographic "Becoming Jane", een reizende tentoonstelling over haar levenswerk, die nog steeds door de Verenigde Staten toert. Haar nieuwste publicatie, "The Book of Hope: A Survival Guide for Trying Times", is in meer dan 20 talen vertaald.

Haar prijzen en onderscheidingen bestrijken het hele spectrum van menselijke prestaties. In 2002 werd ze benoemd tot Boodschapper van de Vrede van de Verenigde Naties. Twee jaar later werd ze benoemd tot Dame Commander of the Order of the British Empire (DBE) in Buckingham Palace. Jane ontving ook het Franse Légion d'honneur, de Benjamin Franklin Medal in Life Science, de prestigieuze Japanse Kyoto Prize, de Ghandi-King Award for Nonviolence, de Medal of Tanzania en de Tyler Prize for Environmental Achievement. Onlangs ontving ze in 2025 de Presidential Medal of Freedom van de Verenigde Staten voor haar bijdragen aan de wetenschap en onvermoeibare inzet voor onze planeet. Daarnaast kreeg zij erkenningen van lokale overheden, onderwijsinstellingen en liefdadigheidsinstellingen over de hele wereld zoals 'ere-doctoraat' van de Universiteit Hasselt in 2022.

Jane richtte in 1977 het Jane Goodall Institute (JGI) op, aanvankelijk om het onderzoek in Gombe te ondersteunen. Er zijn nu [25] JGI-kantoren die wereldwijd diverse programma's uitvoeren die haar visie voor een betere planeet mee realiseren.

In 1991 richtte Jane Roots & Shoots op, haar wereldwijde humanitaire en milieuprogramma voor jongeren van alle leeftijden. Het initiatief begon met slechts 12 middelbare scholieren in Dar es Salaam. Tegenwoordig is Roots & Shoots actief in bijna [75] landen. Roots & Shoots-leden worden in staat gesteld om zich in te zetten bij praktische programma's die positieve verandering teweegbrengen voor dieren, het milieu en hun lokale gemeenschappen.

In 2017 richtte Jane de Jane Goodall Legacy Foundation op om de stabiliteit van de kernprogramma's die ze had opgezet - haar levenswerk - te waarborgen.

Gedurende haar leven en opmerkelijke carrière inspireerde Jane generaties wetenschappers, gaf ze hoop aan talloze mensen uit alle lagen van de bevolking en drong ze er bij ons allemaal op aan om te onthouden dat "iedereen van ons elke dag een verschil maakt - het is aan ons om te bepalen wat voor verschil we maken". Haar nalatenschap wordt voortgezet met het lopende onderzoek in Gombe, het gemeenschapsgerichte natuurbeschermingsprogramma TACARE, het werk van de opvangcentra Chimp Eden in Zuid-Afrika en Tchimpounga in de Republiek Congo en Roots & Shoots, dat jongeren stimuleert om betrokken te raken bij praktische programma's voor de gemeenschap, dieren en het milieu.

Hoewel Jane een 300 dagen per jaar op reis was, woonde ze thuis in Bournemouth, Verenigd Koninkrijk, in het huis waar haar grootmoeder en moeder vóór haar hadden gewoond. Haar zus Judy Waters en haar familie speelden een grote rol in de ondersteuning van Jane's werk door de decennia heen en zorgden voor een warm welkom wanneer ze thuiskwam. Jane laat haar zoon Hugo Eric Louis van Lawick (liefkozend Grub genoemd) en haar drie kleinkinderen, Merlin, Angel en Nick, achter.