NATUUR RESERVAAT

Bescherm wilde chimpansees

Het aantal chimpansees in het wild is snel aan het dalen. Help ons hen te beschermen.

Het programma van het Jane Goodall Instituut voor onderzoek en behoud van chimpansees en duurzaam beheer van natuurlijke hulpbronnen vindt plaats in Kédougou, Senegal en over de grens in Guinee. Het centrum van de activiteiten is het communautaire natuurreservaat Dindéfélo en de aangrenzende gebieden.

Kédougou is een van de weinige gebieden met chimpansees in Senegal. Ze zijn ernstig bedreigd. Veel chimpanseepopulaties zijn geïsoleerd geraakt in stukken bos, waardoor hun voortbestaan wordt bedreigd. Hun grootste bedreiging is de door mensen veroorzaakte ontbossing en de aanleg van infrastructuur, zoals dammen, hoogspanningsleidingen en wegen. De Dindéfélo Community is opgericht om deze ernstig bedreigde primaten te beschermen.

Het Jane Goodall Instituut Senegal runt ook een trainingscentrum waar lokale vaardigheden worden ontwikkeld op het gebied van duurzame landbouw en bosbouw. Daarnaast ondersteunt het de gemeenschap in duurzame plattelandsontwikkeling, ecotoerisme, productie van lokale producten, beheer van natuurlijke hulpbronnen en milieueducatie.

Het centrum heeft twee kwekerijen voor herbebossing en organiseert sessies van het Roots & Shoots milieu-educatieprogramma met lokale kinderen en jongeren.

Het verhaal van Hiila & Cheempo

Hiila is een volwassen chimpansee die in de bossen van het natuurreservaat Dindefelo Community in het zuiden van Senegal leeft, waar het team van het Jane Goodall Institute Spain (IJGE) sinds 2009 een onderzoeks- en natuurbehoud programma runt voor de bedreigde diersoort ‘Pan troglodytes verus’, ook wel de West Afrikaanse Chimpansee genoemd. Hiila is altijd een van de favoriete chimpansees geweest van het IJGE-onderzoeksteam op deze site, bestaande uit Senegalese veldassistenten Wandou en Djiby, en Spaanse biologen Amanda en Paula, die bij lokale families verblijven.

Hiila was de eerste chimpansee in dit gebied van Senegal die Paula en Wandou geleidelijk aan toestond haar leven te leren kennen. Op een ochtend zag het onderzoeksteam een groep chimpansees eten, maar toen ze de aanwezigheid van het team ontdekten, trokken ze zich langzaam terug. Een mannetje stopte toen hij de grond bereikte en keek een paar seconden aandachtig naar een boom, liep toen verder en ging weg. Dit laatste gebaar van het mannetje verraadde Hiila’s positie, liggend in een nest in dezelfde boom. Hiila draaide haar hoofd een beetje, keek het team zijdelings aan en ging toen weer in het nest liggen, met haar rug naar hen toe. Na een paar minuten, en toen Hilla rustig was, klom het team een paar meter verder de helling op, om haar vanaf een betere plek te kunnen bekijken. Hiila keek hen kort aan en herschikte zichzelf opnieuw, zodat ze weer met haar rug naar naar de nieuwe positie van het team lag. Amanda en Wandou dachten dat er iets mis was met Hiila, omdat ze nog nooit eenzelfde slimme reactie hadden waargenomen, dus ze namen allebei hun verrekijker om te kunnen zien wat er aan de hand was. Het kostte hen ongeveer 45 minuten om erachter te komen, maar niet lang nadat Hiila zichzelf had herschikt, zagen Wandou en Amanda een kleine, roze hand die zich stevig vastklemde aan Hiila’s buikhaar. Wandou en Amanda zagen het tegelijkertijd, en nadat ze elkaar hadden aangekeken, fluisterden ze: ‘Heb je dat gezien?’ Ze besloten zich een beetje terug te trekken om Hiila wat ruimte te geven. Na een tijdje ging Hiila rechtop zitten en draaide zich rechtstreeks naar het team, met de kleine tegen haar buik geklemd alsof ze ermee wilde pronken. Ze keek om de beurt naar haar pasgeboren baby en naar het team. De baby leek enorm kwetsbaar en erg klein, met een roze, gerimpelde huid, en op sommige plekken nog een beetje paars. Zijn zwarte en glanzende haar was nog een beetje vochtig, en contrasteerde scherp met de roze huid. De kleine jongen had zijn ogen dicht en gaapte, waardoor het team zich nog meer bewust werd van hoe klein hij was. Wandou, een volwassen man van weinig woorden, keek Hiila opgewonden aan, met de tedere blik waarmee hij ook naar zijn eigen jonge kinderen kan kijken. Toen, enigszins in verlegenheid gebracht door het moment, glimlachte hij verlegen en zei in het Frans: ‘Amanda, schrijf dit op in het notitieboekje! Hiila heeft een baby gekregen! Je moet veel schrijven! Het is een heel belangrijke dag!” Cheempo was geboren.

Hiila is een toegewijde moeder en ze is erg lief voor haar kleintje. Hij ligt graag op zijn rug op de benen van zijn moeder, terwijl zij met haar lange vingers zijn gezicht inspecteert en hem heel zachtjes afveegt en aanraakt.